Onze Unie 95 – de jaren 70

21-08-2023

Onze Unie 95 – de jaren 70

Door: Winnie Urban, lid nieuwsbriefteam

    De jaren 70 van de vorige eeuw waren in Nederland een tijdperk van opvallende verandering, met name op het gebied van vrouwenemancipatie. De tweede feministische golf, die opkwam in de jaren 60 en begin jaren 70, streed voor gelijke rechten, abortusrecht en meer bewustzijn over genderongelijkheid. Vrouwen eisten steeds luider toegang tot onderwijs en werk en bekritiseerden traditionele rolpatronen. De knallende ‘feministische aftrap’ van de jaren 70 was zeker de bezetting van Kasteel Nyenrode door de Dolle Mina’s op 23 januari 1970, omdat de hier gevestigde Business School vrouwelijke studenten weigerde.



    De Nederlandse Uniepresidente draagt de Nederlandse vlag op het congres in Rome, 1971

    In 1971 vierde Soroptimist International het 50-jarige jubileum. Van 4-10 juli was de Europese Federatie in Rome gastvrouw van een internationaal congres met het motto: The open mind to progress. Er waren 1.900 Soroptimisten aanwezig, waaronder 32 Nederlandse en 3 Surinaamse. Op het congres werd het boek 50 jaar Soroptimisme gepresenteerd waarin de historica Beatrice F. Hyslop de wordingsgeschiedenis alsook de SI-activiteiten van de afgelopen 50 jaar boeiend beschrijft. Onder de vele sprekers bevond zich ook Violet Richardson Ward uit Oakland – één van de oprichtsters van het Soroptimisme. Volgens het verslag was zij: ‘een kwieke oude dame van over de 90, met een nog heldere stem. Ze woonde het hele congres bij en werd tot erelid van Soroptimist International of the Americas benoemd.’

    Studente Yvonne van Santen protesteert naakt tegen de – in haar ogen mislukte – Emancipade, 20 mei 1975, Nationaal Archief, Fotocollectie Anefo

    Het jaar 1975 werd door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Vrouw. Dit was voor de Nederlandse regering aanleiding om een Nationale Adviescommissie Emancipatie in het leven te roepen. In haar openingstoespraak van de Wintervergadering op 1 februari 1975 sprak uniepresidente Ati Chr. Blom haar hoop uit dat op clubbijeenkomsten het thema emancipatie besproken zou worden. Hiervoor werden ‘discussienota’s’ naar de clubs verstuurd. “Niet de schouders ophalen maar de schouders eronder”, aldus de presidente. De Nederlandse Soroptimisten waren ook aanwezig op de – door de ‘Emancipatie Kommissie’ van de overheid – georganiseerde ‘Emancipade’ in Utrecht. Hoewel het evenement door koningin Juliana werd geopend, trok het maar een klein bezoekersaantal. De kritiek was niet mals: de Dolle Mina’s wilden geen jaar, maar een heel leven voor de vrouw. Gezien Boltjes-Popping schrijft in De Nederlandse Soroptimist: “Dat deze manifestatie qua opzet en bezoek geen onverdeeld succes was, weet u al wel. Toch wil ik een positief geluid laten horen: ondanks de vertraging, het gebrek aan tijd en belangstelling (bij de overheid) bij de voorbereiding is er toch heel wat gerealiseerd door al die organiserende vrouwen. Er is een zekere ‘stoot’ gegeven aan de emancipatiegedachte die nu bij velen wat meer gaat leven. En was dat niet de bedoeling?”

    Op 25 november 1975 verwierf Suriname zijn soevereiniteit van Nederland. Deze historische gebeurtenis markeerde het einde van het koloniale tijdperk en het begin van een nieuw hoofdstuk voor Suriname als onafhankelijke natie. De uniepresidente feliciteerde club Paramaribo schriftelijk: “Ter gelegenheid van het onafhankelijk worden van uw land en het ontstaan van de republiek Suriname willen wij u namens alle Soroptimisten in Curaçao en in Nederland van harte gelukwensen.” Hoewel de onafhankelijkheid al een feit was, was de plaats van de Surinaamse Soroptimisten binnen de Unie nog onzeker. De presidente sluit met de woorden: ”Wat betreft uw toekomstige plaats in Soroptimist International zullen wij graag van u horen wat het overleg met de Europese Federatie en met de clubs in het Caribische gebied heeft opgeleverd.”  

    Johan Marinus de Vries (1892-1982), portret van Esseline Polanen, 1958, olieverf op doek, 68 x 51 cm, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Objectnummer AB2319 © Erven Johan Marinus de Vries

    In 1976 vierde Esseline Polanen van club Paramaribo het 40-jarige bestaan van haar apotheek. In De Nederlandse Soroptimist wordt er uitgebreid aandacht aan besteed. Zij was de eerste gekleurde, gediplomeerde apotheker en de eerste opticien in Suriname. Toen ik vorig jaar met Ina Stoppelberg (Club Apeldoorn) de tentoonstelling De Nieuwe Vrouw bij Singer Laren bezocht, konden wij een portret van Esseline Polanen bewonderen. Ina had haar nog persoonlijk leren kennen en wist veel te vertellen over deze indrukwekkende vrouw.

    In november 1977 kon onze Unie van de Soroptimistclubs in Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen het 50e jubileum vieren. In het feestnummer van De Nederlandse Soroptimist lezen we dat de eerste Soroptimistclub in Nederland bestond uit: “een groep merkwaardige prominente uiteraard niet heel jonge vrouwen die niet uitsluitend in Den Haag woonden.”
    Welmoet Wijnandts Francken-Dyserinck, Haags publiciste, die op 27 november 1927 uit handen van dr. Suzanne Noël (de eerste vrouwelijke plastisch chirurg ter wereld, die de Parijse club had helpen oprichten) het charter van de eerste Nederlandse Soroptimistclub in ontvangst nam, wordt door club Leiden met een geestig versje geerd.

    De Nederlandse Soroptimist, 1977
    Delen op social-media: