01-12-2025
Pleasure is the measure – op zoek naar seksueel plezier
tekst en illustratie Saar van Veelen
Sinds ik de boekenrubriek schrijf voor Soroptimist Magazine vraag ik me bij elk boek dat ik lees af of het geschikt is voor daar. Bij het boek ‘Come as you are’ van Emily Nagoski was me meteen duidelijk dát ik erover wilde schrijven, maar wel uitgebreider dan de boekenrubriek toelaat. Waarom?
75% van de Nederlandse vrouwen ervaart pijn bij de eerste keer penis-in-vagina seks. En 90-95% van de mannen ervaart een orgasme tijdens partnerseks, terwijl dit bij heteroseksuele vrouwen rond de 65% ligt, met de nuance dat dit alleen is als de clitoris gestimuleerd wordt. Anders daalt het percentage tot <30%. Dit heet ook wel de orgasmekloof. Schokkend! Waarom leren wij vrouwen niet dat plezier de maatstaf is? Aan de hand van de wetenschap legt Emily Nagoski in haar boek uit hoe dit komt én wat je kan doen om (meer) seksueel plezier te ervaren.
Vroeg geleerde dubbele moraal
Het afwijzen van seksueel plezier van vrouwen begint al vroeg. Hierover sprak ik met Anna Marah Jansen, specialist seksuele ontwikkeling en oprichter van sekspositief platform Sekswijzer. In haar trainingen voor professionals en opvoeders/ouders benadrukt ze het belang van positief reageren op kinderen die zichzelf aanraken. “Met name bij meisjes zien we dat peuter- en kleutermasturbatie – volkomen gezond en leeftijdsadequaat gedrag – afgestraft wordt. Opvoeders vinden het ongemakkelijk omdat zij kijken met hun volwassen blik op seksualiteit, terwijl het voor kinderen gewoon gaat over hun lijf ontdekken en een ontspannen gevoel geeft. Van jongs af aan positief reageren op dingen die fijn zijn, legt een belangrijke basis voor later: “mijn lichaam is van mij.” Bovendien wordt op jongetjes anders gereageerd, de tendens is dat het er nu eenmaal bij hoort. Zo begint genderongelijkheid in seksueel plezier al vroeg. En ook later in ons leven krijgen we mee dat het vrouwelijk genot er minder toe doet dan mannelijk genot (denk maar aan representatie in films, of het standaard seksuele script waarbij seks klaar is als de man klaargekomen is), of er zelfs niet mag zijn. Deze dubbele seksuele moraal zie je ook anno 2025 nog overal terug. Als man met veel bedpartners ben je stoer, als vrouw een…
Het principe van het vieze restaurant
Dat meisjes al vanaf zo’n vroege leeftijd meekrijgen dat hun seksualiteit en genot er niet mag zijn, werkt later door. Zodra vrouwen seksueel actief worden met een partner, merken sommigen dat ze bijvoorbeeld niet weten wat ze fijn en opwindend vinden vinden, of denken dat pijn erbij hoort. Daaruit is ook de hardnekkige mythe ontstaan dat vrouwen ‘nou eenmaal’ minder interesse hebben in seks of erger: dat genot voor hen ‘moeilijk’ is. Maar dit is onzin, en Jansen legt dit zo uit: “Van lekkere seks krijg je lekkerdere seks: ons brein onthoudt hoe plezierig het was en refereert daar de volgende keer automatisch naar. Het gekke is: naar een vies restaurant ga je niet terug. Maar als vrouwen pijn hebben bij seks, gaan ze ermee door. Omdat ze denken dat er iets mis met hen is, in plaats van met de seks. Terwijl voor vrouwen penetratieseks alleen bijna nooit leidt tot een orgasme: de clitoris is het vrouwelijk genotsorgaan.” Dus, schrijft ook Nagoski, moeten we dit omdraaien. Leuke seks leidt tot leuke seks. “Pleasure is the measure.”
Interessant hieraan is, is dat de voornoemde orgasmekloof niet bestaat bij seks tussen vrouwen. Bij lesbische seks ligt de focus nu eenmaal niet alleen op penetratie, en daarbij, denkt Jansen, kijken lesbische vrouwen ook minder met een heteroseksuele, mannelijke blik naar hun lichaam. Het zelfbeeld wordt niet bepaald door de male gaze. Dit zorgt voor meer zelfvertrouwen, waarvan bekend is dat het een positief effect heeft op seksueel genot. Je voelt je vrijer en meer ontspannen waardoor je geniet van het moment.
Context boven penetratie
Oké, dus niet focussen op penetratie. Maar waarop dan wel? Context. Nagoski schrijft dat voor zowel mannen als vrouwen de context bepalend is voor het ervaren van seksueel plezier. Deze context is voor iedereen anders en vraagt om een bredere visie op seks. Dit hoeft namelijk niet te gaan over seksuele handelingen. Wat voor de één een seksueel gaspedaal is, kan voor de ander iets totaal anders zijn. Zo vind ik het aantrekkelijk dat mijn vriend graag leest. Samen praten over boeken, zorgt voor verbinding die misschien later (op de dag, of in de week) leidt tot seks.
De kracht van leeftijd
In de zoektocht naar seksueel plezier zijn oudere vrouwen bovendien in het voordeel. Jansen: “Omdat naarmate leeftijd vordert vrouwen minder bezig zijn met ‘hoe lig ik erbij’ of ‘is mijn buik wel strak genoeg’ en meer ruimte innemen voor wat zíj eigenlijk fijn vinden, wordt seks vaak beter.” Ze vervolgt: “Het is een mythe dat vrouwen tijdens en na de overgang niet meer goed vochtig kunnen worden. De basisvochtigheid van de vagina wordt inderdaad minder, maar bij volledige seksuele opwinding kan een vrouw nog even nat worden op 80-jarige leeftijd als op haar 25e. Het punt is alleen dat veel vrouwen de weg naar opwinding in hun jongere jaren vaak niet leren kennen. Het gaat dus echt om ontdekken wat jou psychisch en lichamelijk opwindt.”
Jouw context, jouw plezier
Hoe kan je hier nu zelf mee verder? Ga op zoek naar context die voor jóu werkt en benut je fantasie – daar mag en kan alles. Lees Come as you are, verken wat jou opwindt, praat erover met je partner of vriendinnen. Ook de website van OMGYES kan je helpen. Zij geven seksuele voorlichting, gericht op vrouwelijk genot.
De boodschap van Nagoski’s boek gun ik iedere vrouw: die ontdekking dat je lichaam werkt zoals het hoort, dat plezier geen bonus is maar de basis. Pleasure is the measure – voor elke vrouw, op elke leeftijd.