09-11-2025
Duurzaamheid en AI centraal op het 22e Soroptimist International of Europe (SIE) Congress in Krakau
Door: Wanda Peters, programmacoördinator met input van Jacqueline Kronenburg, club Ede en Linda Brouwers, club Gooische Meeren
Meer dan zevenhonderd Soroptimisten uit heel Europa kwamen van 23 tot 25 oktober 2025 samen in Krakau voor het 22e SIE-congres Soroptimists Impact SustAInability.
De twee hoofdthema’s — duurzaamheid en Artificial Intelligence (AI) — gaven richting aan drie dagen vol inhoud, inspiratie en internationale verbondenheid. En maar liefst ruim 70 Soroptimisten van onze Unie waren erbij!
32 projecten die de afgelopen jaren een SIE Best Practice Award wonnen, werden in een prachtige posterexpositie gehighlight. Daaronder ook het project van club Almere, het educatiefonds van het Oranje Huis, een opvanghuis voor vrouwen in Almere. Met een lokaal Monopolyspel hebben zij veel fondsen geworven voor dit zelf opgezette project.
De sfeer was energiek, hoopvol en soms ook ontnuchterend — want de thema’s raakten rechtstreeks aan de toekomst van vrouwen en meisjes wereldwijd. Op de foto de Nederlandse delegatie tijdens de atijd weer mooie vlaggenceremonie tijdens welke je ziet uit welke landen je allemaal bijeen bent gekomen.
🌿 Dag 1 – Duurzaamheid met een genderbril
Tijdens de opening herinnerde SIE-president Hafdis Karlsdottir aan de kern van het Soroptimisme: vrouwen die elkaar versterken om een rechtvaardiger wereld te bouwen.
“Let’s keep rising, speak up and start together in unity.”
In het hart van Krakau werd symbolisch een boom geplant om de inzet voor een duurzame toekomst te onderstrepen.
De plenaire ochtend begon met keynotespreekster Pia Heidenmark Cook, voormalig Chief Sustainability Officer bij IKEA. Zij liet zien dat duurzaamheid, leiderschap en gelijkheid onlosmakelijk verbonden zijn:
“Leadership today is about unlearning management and relearning being human.”
In het panel “Empowered Women – Sustainable Change” deelden wetenschappers en bestuurders hun visie op de VN-Agenda 2030.
Professor Estelle Herlyn wees erop dat zonder klimaatactie ook de doelen rond gendergelijkheid en armoedebestrijding onhaalbaar blijven. Moderator Renata Trottmann Probst, President Elect van Soroptimist International, riep op tot meer “feminine leadership” in politiek en bedrijfsleven.
Tussen de sessies door zorgde de korte film Science Moms – Later is Too Late voor een stil moment van reflectie: duurzaamheid begint thuis, bij keuzes die we nu maken.
Breakout-sessie – Gender Equity for a Sustainable Future
Onder leiding van Carolien Demey, Past President van SIE, werd onderzocht hoe gendergelijkheid de motor kan zijn van duurzame vooruitgang – economisch, sociaal én ecologisch. De sprekers vulden elkaar aan als schakels in één betoog: pas wanneer vrouwen volwaardig meetellen, kan een samenleving werkelijk groeien.
Emma Holten, Deense feminist en schrijver van Deficit – How Feminist Economics Can Change Our World, hield een vlijmscherpe lezing over de blinde vlek in ons economisch denken.
Zorg, opvoeding en huishoudelijk werk – het fundament van elke samenleving – worden niet meegenomen in het bruto binnenlands product.
Wereldwijd besteden vrouwen gemiddeld 4 uur en 32 minuten per dag aan onbetaalde taken, mannen slechts 1 uur en 24 minuten.
Die onzichtbare arbeid houdt 700 miljoen vrouwen buiten de arbeidsmarkt en maakt hen financieel kwetsbaar.
“De oude economieën werken niet,” aldus Holten. “We moeten waarde gaan toekennen aan het werk dat het leven draaiende houdt.”
Galia Chimiak, socioloog aan de Poolse Academie van Wetenschappen, ging een stap verder: gendergelijkheid is geen kostenpost, maar een investering met een potentieel rendement van 342 biljoen dollar.
Zij liet zien hoe civil society-organisaties (CSO’s) cruciaal zijn geweest voor de vooruitgang van vrouwenrechten, maar dat er inmiddels ook schijn-CSO’s bestaan die juist de gelijkheid proberen terug te draaien.
Chimiak waarschuwde voor de “vier riders” van de huidige backlash tegen vrouwenrechten:
- Een tijd van onzekerheid, gekenmerkt door klimaatcrisis, geopolitieke spanningen, economische instabiliteit en de ambigue rol van technologische vooruitgang.
- Ontwrichting van democratieën, onder andere door directe aanvallen op vrouwenrechten.
- Extreemrechts populisme, dat gendergelijkheid bewust probeert te ondermijnen.
- Digitale misinformatie, astroturfing door anti-gender CSO’s, die zich voordoen als burgerbewegingen maar gefinancierd worden door anti-gender netwerken. Hun invloed wordt nog verergerd door de enorme internationale bezuinigingen van hulp aan gendergelijkheid bevorderende initiatieven.
Chimiak benadrukte dat deze anti-gender actoren aan invloed winnen — anti-gender bewegingen gaven in Europa in 2018 al 96 miljoen dollar uit, tegenover 22 miljoen in 2009. Volgens haar kan dit worden bestreden door educatieve voorlichtingscampagnes, lokale grassroots-initiatieven (lokale initiatieven die van onderaf verandering op gang brengen) en cross-sectorale allianties.
“Empowerment van vrouwen en meisjes versterkt gezinnen, economie én democratieën.”
Marzena Maj, pionier in de technische industrie, bracht het debat terug naar de werkvloer.
Met persoonlijke voorbeelden liet ze zien hoe vrouwelijke ondernemers stereotypen doorbreken en leiderschap herdefiniëren.
Ze riep vrouwen op om risico’s te nemen, elkaar zichtbaar te maken en nieuwe definities van succes te creëren – minder hiërarchisch, mensgerichter en duurzamer.
De sessie eindigde met een krachtig gevoel van urgentie: feministische economie is niet alleen rechtvaardiger, ze is ook slimmer.
Breakout-sessie – Sustainable Cities
Een andere sessie richtte de blik op de toekomst van onze steden.
Professor Katarzyna Iwińska, socioloog en expert op het gebied van energie- en milieutransities, besprak de kansen en valkuilen van e-mobiliteit. Elisabeth Doherty, econoom bij de OECD (Inclusive Growth in Cities Unit), liet zien hoe data-gestuurde stadsplanning kan bijdragen aan leefbare, groene buurten.
Het Italiaanse Soroptimist-project “La Città che Vorrei / The City I Would Like” vormde een inspirerend voorbeeld: 182 clubs werkten samen aan een beleidsdocument dat lokale overheden helpt inclusieve steden te ontwikkelen.
De rode draad: duurzame steden zijn mensgericht – met ruimte voor diversiteit, veiligheid, mobiliteit en natuur.
🌱 Reflectie Dag 1
De gezamenlijke wrap-up bracht alle lijnen samen: duurzaamheid en gelijkheid kunnen niet zonder elkaar.
Of het nu gaat om voeding, energie of mobiliteit – elke keuze telt.
“What you do makes a difference, and you have to decide what kind of difference you want to make.” – Jane Goodall
🎉 Viering van 30 jaar Poolse Unie
Vrijdagavond werd het 30-jarig bestaan van de Poolse Unie gevierd. Alle deelnemers verzamelden in de prachtige Mariakerk in het oude centrum van de stad voor een kort concert met orgel en zang; daarna koos men voor het lustrumdiner of voor een van de avondexcursies waarbij gidsen de groep langs highlights van Krakau leidden.
🤖 Dag 2 – Artificial Intelligence for Gender Equality
De tweede dag begon met een scherpe en soms ontnuchterende blik op de invloed van AI op vrouwen en meisjes. Keynotespreekster Caitlin Kraft-Buchman, oprichter van Women at the Table en de <A+> Alliance for Inclusive Algorithms, liet zien hoe technologie die “neutraal” lijkt in werkelijkheid gebouwd is op onvolledige en vaak mannelijke, westerse data. AI reproduceert wat het leert. Daardoor worden ongelijkheden niet alleen herhaald, maar op wereldschaal versterkt. En het kan leiden tot medische fouten, scheve kredietbeoordelingen en bias in werving van personeel.
Toch kan AI ook een bondgenoot worden – mits vrouwen mee-ontwerpen, mee-beslissen en mee-bouwen.
“When women are not in the data, they are invisible.”
In de paneldiscussie werd dit verder uitgediept. Journalist en activist Arikia Millican schetste hoe vrouwen historisch uit de techsector zijn verdwenen en waarschuwde voor “the great exclusion”. Katarzyna Cieślak, onderzoeker aan de Krakow University, liet zien hoe genderbewust ontwerp en kritische datatoetsing kunnen helpen om vooroordelen in AI-systemen daadwerkelijk te doorbreken.
Tineke de Waal-de Boer van club Bergen op Zoom e.o. schreef een uitgebreid verslag van deze keynote en paneldiscussie. Lees het vooral.
Breakout-sessie – Facing Cyberviolence in the Age of AI
Een van de meest indringende sessies was die over online geweld tegen vrouwen, geleid door Rita Nogueira Ramos.
Professor Olga Jurasz legde uit hoe cybercrime, of technology-facilitated violence against women, zich manifesteert in deepfakes, datamisbruik en online haat.
Socialmedia-platforms verdienen aan extremen: tien misogyne accounts op X leverden 90 miljoen dollar aan advertentie-inkomsten op.
“AI is not neutral,” waarschuwde Jurasz. “Het beïnvloedt wie we zien, wat we geloven – en wie zwijgt.”
De Poolse jurist en voormalig Europarlementariër Sylwia Spurek vertelde hoe vrouwen dagelijks worden aangevallen omdat ze zich uitspreken. Zij heeft daar zelf ook veel mee te maken gehad. Opvallend genoeg nog meer vanaf het moment dat ze ook ‘vegan’ ambassadeur werd, naast haar inzet voor vrouwenrechten. Zij startte haar verhaal met “Pardon my French” en het voorlezen van een aantal aan haar gerichte heftige haatberichten.
“Cyberviolence is a new phase of an old problem – women are punished simply because they speak out.”
Ze pleitte voor strengere wetgeving, verplichte training voor politie en justitie, en meer solidariteit tussen vrouwen én mannen online.
De Portugese Soroptimistclub Lisboa Caravela presenteerde het project E-WINGS, een door de club ontwikkeld e-book met verhalen van slachtoffers van online geweld – gemaakt om bewustwording en veerkracht te vergroten.
Het project, beschikbaar in meerdere talen, laat zien hoe clubs in heel Europa dit thema kunnen oppakken.
De sessie eindigde met een duidelijke oproep: zie digitale veiligheid als mensenrecht. Soroptimisten kunnen daarbij een sleutelrol spelen door kennis te verspreiden en slachtoffers te ondersteunen. En doe dat ook in je eigen gemeente: vraag bijvoorbeeld via de gemeenteraad hoe AI wordt ingezet en hoe gemonitord wordt dat het systeem antwoorden genereert zonder dat bepaalde groepen worden benadeeld of onzichtbaar zijn.
Breakout-sessie – AI in Education
In deze sessie werd onderzocht hoe AI kan bijdragen aan beter onderwijs, maar ook hoe het ongelijkheid kan vergroten.
AI kan docenten helpen in hun werk – bijvoorbeeld bij het ondersteunen van leerlingen in afgelegen regio’s – en kan het onderwijs persoonlijker en effectiever maken.
Tegelijkertijd waarschuwden de sprekers dat technologische vooruitgang niet automatisch tot gelijke kansen leidt.
Een van de bijdragen kwam van Felisa Tibbitts, hoogleraar voor de leerstoel mensenrechteneducatie aan de Universiteit Utrecht die is mogelijk gemaakt door het Soroptimist Vrouwenfonds.
Zij benadrukte dat technologie altijd in dienst moet blijven van de mens:
“AI is neither the hero nor the villain. Education must stay human-centered – ethical, critical, and inclusive.”
Ook moderator Mariet Verhoef-Cohen onderstreepte dat vrouwen niet alleen AI moeten gebruiken, maar er ook in moeten werken – als ontwerpers, onderzoekers en ontwikkelaars.
“Technology can teach us faster, but only people can teach us why.”
Wat kunnen Soroptimisten doen?
De sessie sloot af met concrete voorstellen: korte “AI and Me”-workshops voor clubs, scholen en meidengroepen, zodat vrouwen en meisjes leren herkennen waar bias optreedt en hoe ze AI bewust en veilig kunnen gebruiken.
Digitale geletterdheid, zo werd gesteld, zou net zo belangrijk moeten worden als leren lezen, schrijven en rekenen.
Vredesprijs en vooruitblik naar het volgende biennium
Het ontroerend hoogtepunt van het congres was voor velen de uitreiking van de SIE Peace Prize 2025. Deze ging naar Hamida Aman, oprichter van Radio Begum in Afghanistan.
Al meer dan twintig jaar biedt zij vrouwen en meisjes een stem in een maatschappij waar die stem steeds harder wordt gedempt.
“We have support – and we need you to keep it going,” zei Aman.
Lees hier meer over op een apart nieuwsbericht over deze vredesprijs.
Daarna vond de traditionele Change of Insignia plaats.
De Duitse Sabine Reimann nam als nieuwe president van SIE per 1 januari 2026 de keten over van Hafdis Karlsdottir uit IJsland.
Voor Soroptimist International droeg Siew Yong Gnanalingam uit Maleisië alvast ceremonieel het presidentschap over aan de Zwitserse Renata Trottmann-Probst, die daarmee de wereldwijde organisatie de komende twee jaar zal leiden.
In haar eerste toespraak als inkomend president van Soroptimist International kondigde Renata het nieuwe wereldwijde focusthema Women’s Health aan – een langjarig thema dat aandacht vraagt voor zowel fysieke als mentale gezondheid, preventieve zorg en gelijke toegang tot medische voorzieningen voor vrouwen en meisjes wereldwijd.
“Als vrouwen gezond zijn, bloeit de hele samenleving.”
Het slotakkoord was een vooruitblik naar de volgende Soroptimist International Convention, die in 2027 in Praag zal plaatsvinden, en samen luisteren en meezingen met het lied A Global Voice van Trond Henriksen, dat speciaal is gecomponeerd voor het congres en een eerbetoon is aan het Soroptimisme.
Luister naar A global Voice op YouTube of op Spotify.
Het congres werd feestelijk afgesloten met muziek en dans in de historische brouwerij Stara Zajezdnia, waar vriendschap werd gevierd, nieuwe plannen gesmeed en waar vooral veel werd gedanst.
Meer weten?
Lees het nieuwsbericht van SIE en bekijk de foto’s in het Flickr fotoalbum.
De Governors’ Meeting (GM)
Voorafgaand aan het SIE-congres werd in Krakau ook de Governors’ Meeting van SIE gehouden. Dat is voor SIE wat een vergadering van de raad van afgevaardigden is voor onze Unie. Onze gouverneurs hebben daar stemrecht, evenals gouverneurs van de andere Unies en single clubs binnen SIE. Er wordt beleid bepaald en er worden besluiten genomen, waaronder de benoeming van Marianne Smits van club Helmond-Peelland als SIE-president voor het biennium 2028-2029 en Judica van Riessen van club Breda als voorzitter van de Extension Committee voor 2026-2027. Lees daarover meer op deze pagina.
Lees ook het uitgebreidere verslag over de GM van gouverneur Florette Tiemersma.