Wie is Kasia Kujawa?

Kasia Kujawa_Roeleveld werd op 7 februari 1968 geboren in Żary, Polen. Na een opleiding aan het lyceum en een universitaire studie Environmental Engineering in Polen, deed ze promotieonderzoek aan Wageningen University. Aan Wageningen University is ze nog steeds verbonden. Kujawa is er docent en onderzoeker op het gebied van Circular Water and Sanitation. Daarnaast doet ze projectbegeleiding onder meer in India, Bangladesh en Vietnam. En ze is lid van Soroptimist International club Wageningen e.o. Kujawa is gehuwd met met Paul Roeleveld en samen met hem heeft ze twee dochters: Eva van 20 en Anna van 19. Plus een Engelse cocker spaniel Tommy.

‘Wageningen? Where the hell is that?’ Toen Kasia Kujawa (Wageningen University) vanuit Polen naar Nederland vertrok was ze in shock. ‘Al die mogelijkheden.’ Maar haar hart bloedt voor Polen. ‘Er is daar zo’n behoefte aan verandering in de politiek.’

‘Een leven met vriendinnetjes, nichtjes, vrijheid, een grote tuin, kippen, bloemen. Het was puur en gezond. Eigenlijk ook het begin van circulair denken: veel aandacht voor eigen voedsel verbouwen, bemesten, hergebruiken.’ Kasia Kujawa studeerde af als environmental engineer aan de Poznań University of Technology, waarna ze er aan de slag ging als docent en onderzoeker op het gebied van afvalwaterzuivering. Als studente uit een stimulerend gezin zocht ze naar een mogelijkheid om op haar vakgebied te promoveren. Die vond ze in Wageningen.

Verhuizing uit Polen naar Nederland

‘Wageningen? Where the hell is that?’, dacht ze nog. Maar ze ging. ‘Een kleine kamer, 15 kilometer van de universiteit. Ik mocht meedraaien bij de universitaire vakgroep Milieutechnologie en meteen met onderzoek beginnen. Er was een laboratorium met een eigen proefinstallatie voor waterzuivering. Een shock voor mij, zoveel mogelijkheden! Na drie maanden werd mijn periode verlengd. Ik mocht samen met de professor een paper schrijven, die gepubliceerd werd in een internationaal tijdschrift. Zoiets had ik in Polen nog nooit meegemaakt.’ En haar eerste kennismaking met Wageningen werd extra interessant, toen ze er onderzoeker Paul Roeleveld ontmoette. ‘Hij is nu mijn man.’

Promotieonderzoek en waterzuivering

De eerste periode was zo positief dat Kujawa in 1995 definitief koos voor Wageningen University. Ze ging er promotieonderzoek doen en haalde haar PhD in 2000. Haar colleges en onderzoeken richtten zich in eerste instantie vooral op het zuiveren van afvalwater. ‘Stikstof en fosfaten verwijderen. Als die geloosd worden met het water krijg je ongewenste algengroei, met veel nadelige gevolgen.’ Het onderzoek is nu meer en meer gericht op circulaire processen. ‘Het terugwinnen van waardevolle stoffen voor hergebruik, bijvoorbeeld voor voedselproductie en vergroening van steden.’ Dergelijke technologieën worden over de hele wereld toegepast.
Kujawa begeleidt studenten van Wageningen University ook in landen als India, Bangladesh en Vietnam. ‘Het zijn opkomende economieën die onze technologie op het gebied van zuivering van afvalwater leren gebruiken bij het inrichten van duurzame steden. Mijn hart ligt heel sterk bij die landen.’

‘Opkomende economieën kunnen onze technologie voor afvalwaterzuivering goed gebruiken’

Dat ze na haar promotie verbonden bleef aan Wageningen University was een bewuste keus. ‘Maar wel met een dilemma: in die tijd stopte mijn vader in Polen met zijn werk als eigenaar van het grote ingenieursbureau dat hij had opgericht en ontwikkeld. Hij ontwierp onder meer drinkwater- en rioolsystemen, inclusief rioolwaterzuiveringen. De vraag was of wij dat bedrijf zouden overnemen. Na zorgvuldige afweging was het antwoord: nee, we blijven hier. Mijn roeping en mijn werk liggen in Wageningen en van daaruit over de hele wereld.’

Poolse politiek steeds conservatiever, vrouwenrechten in gedrang

Inmiddels woont en werkt ze al 25 jaar in Wageningen. De band met Polen, haar familieleden daar en vrienden van vroeger is onverminderd sterk. Haar ouders, 79 en 80 jaar, komen elk jaar langs in Nederland. ‘Ze zijn superfit. Mijn moeder gaat dolgraag in achtbanen of hangt in een paraglider!’ Een paar keer per jaar zet Kujawa zelf koers naar haar geboorteland, als corona dat toelaat. De economie en de politiek van het land houden haar bezig,

‘Vrouwen mogen niet zelf beslissen. Ze worden gestraft door conservatieve mannen’

De laatste tijd maakt ze zich zorgen over vrouwenrechten in Polen, zoals de steeds strenger wordende abortuswet. ‘Voor 1989 stond de Poolse regering los van de katholieke kerk. Abortussen vonden op grote schaal plaats, ook bij vrouwen uit West-Europa. Maar sindsdien wordt de invloed van de kerk steeds groter. Polen propageert al jaren een sluimerende conservatieve agenda: anti-feminisme, anti-abortus, anti-lhbtq en pro-traditionele familie. De vrouwen om wie het gaat mogen niet zelf beslissen. Ze worden gestraft door conservatieve mannen.’ De afloop is ongewis. ‘Maar Poolse vrouwen zijn sterk! Kijk naar die demonstraties, het gaat door! Er is zo’n behoefte aan verandering in de politiek. Het moet wijzer en liberaler.’

Uit De Soroptimist 88-2