22-11-2024
Meer vrouw op straat
Door: Angelique de Kroon-Huizinga, Berber Honing en Denise Leidelmeijer
In het centrum van Den Helder is het aantal straatnamen dat vernoemd is naar mannen en naar vrouwen sterk uit verhouding: 120 vernoemd naar een man en 10 naar een vrouw. Dat vroeg om interventie!
Een Soroptimist van club Den Helder – De Razende Bol – en twee Marine-officieren hebben de gemeente Den Helder verzocht een straat te vernoemen naar Francien de Zeeuw, verzetsstrijdster en de eerste vrouwelijke militair van Nederland. Als 1e Marva (Marine vrouwenafdeling) heeft Francien de Zeeuw veel betekend voor de generaties marinevrouwen na haar.
Francien de Zeeuw
Het idee ontstond naar aanleiding van een lezing door de PPI. Daarop voortbordurend is een brief gestuurd naar de gemeente. We kozen voor verandering van de een aantal jaren geleden aangelegde ‘Flaneerkade’ in de naam van de eerste marinevrouw in Nederland, Francien de Zeeuw. We haalden onze informatie uit de biografie over Francien de Zeeuw, geschreven door Natasza Tardio.
In Londen werd in 1944 in overleg met koningin Wilhelmina de Marva opgericht omdat er meer handen nodig waren in de oorlog, vrouwenhanden. Francien kwam toen net in Londen aan, vanuit Zeeland, waar ze woonde.
Die provincie was inmiddels bevrijd. Ze schreef zich in bij de Marva en werd zo de eerste vrouwelijke militair en marinevrouw in het Nederlandse leger. De Marva’s werden vervolgens door Engelsen getraind, en ingezet voor ondersteunend administratief werk voor de Nederlandse krijgsmacht. Er kwam een aparte legering, een schip waar de vrouwen konden worden ondergebracht. De Marva’s vormden een eigen organisatie.
Francien moest toen wel een stapje terug doen in haar behoefte aan avontuur. Francien was namelijk ook actief in het verzet. Ze werkte mee aan overvallen op distributiekantoren, smokkelde distributiebonnen en wapens, en sloot zich aan bij de partizanen. Kort na de bevrijding is ze uitgezonden naar Nederlands-Indië en ging ze tot haar vreugde weer het avontuur tegemoet.
Francien was over zichzelf heel bescheiden. Zij was een Engelandvaarder maar over haar is geen musical gemaakt. Omdat zij niet van adel was, mocht zij in eerste instantie geen officier worden. Toen heeft ze wel gedreigd met ontslag, en dat hielp.
Francien de Zeeuwpromenade De gemeente werd duidelijk gemaakt dat er meer diversiteit in het straatbeeld nodig is, met name in het centrum. Dat het voor kinderen, jongeren, en toeristen nodig is te worden geïnspireerd door mannen én vrouwen. Dat Den Helder als marinebasis the place to be is voor de Francien de Zeeuwpromenade. De gemeente Den Helder ging akkoord. De Francien de Zeeuwpromenade werd door SI club Den Helder-de Razende Bol officieus ingewijd tijdens het Lichtfestival Den Helder in 2023.
Ongelijke behandeling in het leger
Op 1 januari 1982 werd de Marva (Marine vrouwenafdeling) opgeheven. Als gevolg van de wet op gelijke behandeling was er geen verschil meer tussen mannen en vrouwen bij de Marine. Iedereen had (officieel) gelijke rechten en kansen en een aparte vrouwenafdeling was dus niet meer nodig.
Het eerste Marineschip waarop ook vrouwen ingedeeld werden, was Hr. Ms. Zuiderkruis en dat was voor iedereen even wennen. Zelfs voor sommige echtgenotes van marinemannen aan boord, die de vrouwelijke collega’s van hun man een bedreiging vonden voor hun huwelijk. Er kwam aan boord van dit schip zelfs een (gelukkig tijdelijke) regel dat je je als bemanning niet mocht ophouden in donkere hoekjes van het schip met iemand van de andere sekse. Gelukkig werden vrouwen na verloop van tijd meer en meer gezien als waardevolle collega in plaats van als exoot of lustobject.
Wij gaan door met het vragen van aandacht voor straatnamen vernoemd naar een vrouw. Samen staan we sterk!
Francien was ook actief in het verzet. Ze werkte mee aan overvallen op distributiekantoren, smokkelde distributiebonnen en wapens, en sloot zich aan bij de partizanen.