Orange the World 2025 – Lokale actie tegen geweld tegen vrouwen

20-06-2025

Orange the World 2025 – Lokale actie tegen geweld tegen vrouwen

Door: Monique Peters

    De Orange the World-campagne van UN Women Nederland, de Soroptimistclubs en Zonta Nederland draait dit jaar om het thema “Gemeenten aan zet: veilig, overal en altijd”. Hiermee wordt opnieuw benadrukt hoe cruciaal de rol van gemeenten is in het aanpakken van geweld tegen vrouwen en meisjes. Het thema sluit aan bij dat van vorig jaar en roept op tot blijvende, structurele inzet. UN Women Nederland heeft inmiddels een brief gestuurd naar alle gemeenten om hen hierover te informeren en tot actie aan te sporen.



    Het landschap van maatregelen, hulp en hulporganisaties
    Sinds 1 juli 2024 is in Nederland de nieuwe Wet seksuele misdrijven van kracht. Deze wet betekent een fundamentele verandering in hoe seksueel geweld strafbaar wordt gesteld. Slachtoffers van aanranding en verkrachting hoeven voortaan niet meer aan te tonen dat zij onder dwang of met geweld tot seks zijn aangezet; het is voldoende dat duidelijk was dat zij géén seks wilden. Hiermee komt de wet beter tegemoet aan de realiteit van slachtoffers. In deze wet zijn ook andere vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag strafbaar gesteld, waaronder seksuele intimidatie in de openbare ruimte en het sturen van seksueel getinte berichten aan minderjarigen (ook wel “sexchatting” genoemd).
    Meer informatie vind je op de website van de Rijksoverheid over de nieuwe wet.

    Actieprogramma
    Het kabinet heeft een meerjarige brede aanpak gelanceerd onder de naam Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Dit actieprogramma, gestart in 2023 en verlengd tot eind 2026, is bedoeld om seksueel geweld te voorkomen, te signaleren en effectief aan te pakken.
    Centraal staan vijf actielijnen:
    • het veranderen van maatschappelijke normen
    • het verbeteren van wet- en regelgeving
    • het versterken van preventie en meldstructuren binnen organisaties
    • het stimuleren van omstanders om in te grijpen
    • het bieden van toegankelijke, kwalitatieve hulpverlening aan slachtoffers.
    Het programma benadrukt dat seksueel geweld overal voorkomt — op het werk, binnen families, op universiteiten, in de sport en de cultuursector. De overheid wil daarom werken aan een cultuur waarin mensen elkaars wensen en grenzen herkennen, erkennen en respecteren. Meer informatie vind je hier.

    Binnen het bredere beleid ondersteunt de overheid verschillende initiatieven die gericht zijn op preventie en bewustwording. Zo is er het programma Veilige Steden, waarin gemeenten worden ondersteund om de openbare ruimte veiliger te maken voor vrouwen en LHBTIQ+-personen. Denk hierbij aan betere verlichting, sociale controle en ruimtelijk ontwerp. Ook worden scholen ondersteund met lespakketten over genderstereotypen in media en maatschappij om jongeren bewust te maken van ongelijkheid en grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast subsidieert de overheid organisaties zoals Emancipator, die zich richten op het doorbreken van schadelijke mannelijkheidsnormen. Deze organisatie helpt mannen om traditionele rolpatronen los te laten en zich bewust te worden van hun gedrag ten opzichte van vrouwen.

    Hulpverlening en meldpunten
    Voor slachtoffers van seksueel geweld zijn meerdere professionele hulporganisaties actief. Het Centrum Seksueel Geweld (CSG) is het landelijke netwerk voor acute hulp en opvang bij seksueel geweld. Slachtoffers kunnen 24/7 terecht via telefoon (0800‑0188) of chat voor medische, psychologische en forensische ondersteuning — ongeacht of het incident online of fysiek heeft plaatsgevonden. Hulp binnen zeven dagen is cruciaal voor herstel en het veiligstellen van bewijsmateriaal. Veilig Thuis is het meld- en adviespunt voor huiselijk geweld, kindermishandeling én seksueel geweld binnen de thuissituatie. Hier kan men terecht als slachtoffer, omstander of professional. Dit meldpunt onderzoekt situaties, coördineert hulp en schakelt indien nodig politie of zorg in.

    Daarnaast bieden Slachtofferhulp Nederland en Fier juridische en psychosociale ondersteuning, ook indien anoniem gemeld. Fier is met name actief via chat, ook ’s avonds en ’s nachts. Beide organisaties helpen tevens bij de voorbereiding op aangifte of rechtszaken.

    Meldpunten zijn er op lokaal niveau: in sommige gemeenten is het mogelijk om straatintimidatie te melden via gemeentelijke meldpunten of apps. De organisatie Stop Straatintimidatie zet zich actief in om dit soort meldstructuren landelijk uit te rollen en voert daarnaast bewustwordingscampagnes en onderzoek uit.

    Let op
    Wanneer je in campagnes of uitingen wilt verwijzen naar Veilig Thuis, Centrum Seksueel Geweld of een andere organisatie, neem dan eerst contact op zodat ze voorbereid zijn op meer meldingen.

    Daarom Orange the World
    Het is belangrijk te beseffen dat verhalen over seksuele intimidatie en misbruik nog altijd aan de orde van de dag zijn. Jaarlijks worden naar schatting honderdduizend mensen in Nederland slachtoffer van seksueel geweld, waaronder veel jongeren en kinderen. Deze ervaringen kunnen een grote impact hebben op hun leven, studie, werk en relaties. Door de wetgeving, overheidsmaatregelen en hulpstructuren actief bekend te maken, kunnen campagnes een grote bijdrage leveren aan bewustwording, ondersteuning en verandering. En daarom is de campagne Orange the World nog steeds belangrijk. Twijfel je over deelname? Neem gerust contact op.

    Website Orange the World
    De website Orange the World wordt door UN Women Nederland binnenkort geactualiseerd. Op de website kun je informatie halen maar ook zijn er hele handige toolboxen voor gemeenten, scholen en bedrijven. Ook kun je materialen bestellen via deze website. Alles gaat dan naar het goede doel Trust Fund for Women. Meer informatie over deelname aan de campagne en toegang tot campagnematerialen is te vinden op: www.orangetheworld.nl. Onze eigen pagina van de Unie van Soroptimistclubs krijgt een andere indeling zodat de informatie voortaan beter te vinden is.

    Project uitgelicht: onderzoek studenten
    Het landschap van hulp en hulpverlenende organisaties bij gendergerelateerd geweld is complex en bestaat uit een mix van formele instanties zoals politie, hulpverleners en vertrouwenspersonen, en informele of maatschappelijke organisaties die aanvullende ondersteuning bieden. In Wageningen heeft een groep studenten dit landschap in kaart gebracht om meer inzicht te krijgen in de aanwezige netwerken en hulpstructuren.

    Zij onderzochten daarnaast hoe de toegankelijkheid en effectiviteit van de ondersteuning voor vrouwen die te maken hebben met gendergerelateerd geweld verbeterd kan worden. Hun studie richtte zich op het adviseren van zowel de hulporganisaties als de gemeente over hoe zij beter met elkaar kunnen samenwerken. Het doel is een breder, beter afgestemd en inclusiever ondersteuningsnetwerk te realiseren, dat nauw aansluit bij de uiteenlopende behoeften van slachtoffers. Zij constateerden dat de noodzaak voor zo’n verbetering groot is: veel mensen die met gendergerelateerd geweld te maken krijgen, zoeken geen hulp of weten niet waar ze terechtkunnen. De bestaande ondersteuning blijkt vaak niet voldoende zichtbaar of toegankelijk, zeker niet voor mensen met meerdere vormen van kwetsbaarheid. De studenten deden daarom aanbevelingen die gericht zijn op meer bewustwording, betere samenwerking en communicatie tussen organisaties, en het verlagen van de drempels tot hulpverlening, met speciale aandacht voor een intersectionele benadering waarbij rekening wordt gehouden met de diverse identiteitskenmerken van slachtoffers. Wil je het rapport ontvangen? Mail orangetheworld@soroptimist.nl.
    En goed om te weten, dit onderzoek heeft een vervolg gekregen. Een van de studenten heeft haar masteronderzoek hieraan gewijd.

    Het begint bij de jeugd
    Daarom nog even een herinnering. Het lespakket “Let’s Orange the World – Geweld tegen vrouwen en meisjes, wat kun JIJ ertegen doen?” is speciaal ontwikkeld voor leerlingen vanaf de vierde klas van het voortgezet onderwijs. Dit is een initiatief van de Soroptimistclubs De Bilt-Bilthoven en Isalania Zwolle-Kampen. Het lesmateriaal maakt jongeren bewust van gendergerelateerd geweld en wat zij zelf kunnen doen om verschil te maken. Dus introduceer het vooral ook bij de middelbare school in jouw gemeente. Weet je niet hoe? Neem contact op via orangetheworld@soroptimist.nl.

    Delen? Dat kan met: