‘Als het voor mij moeilijk is om het te achterhalen, dan moet het voor an- deren ook moeilijk zijn.’ Dat dacht Soroptimist Andrea de Wildt en oprichter van Doneer Effectief toen ze probeerde uit te vinden wat er was gebeurd met het geld dat ze jarenlang had geschonken aan medische organisaties. Werd dat geld eigenlijk wel effectief besteed?

Toen ze het uitzocht viel het flink tegen. Meestal was er onderzoek mee gefinancierd dat ook wel was doorgegaan zónder haar donatie, zo redeneerde De Wildt, een net gepensioneerd psychiater.

Zo kwam Doneer Effectief van de grond

Een jaar geleden besloot ze haar frustratie over dit gebrek aan transparantie om te zetten in iets positiefs. Om andere donateurs te helpen om met hun geld écht het verschil te maken, startte ze ‘Doneer Effectief’. Via de website doneereffectief.nl kunnen donateurs via een stappenplan de juiste bestemming voor hun geld vinden.

Doneer Effectief is onderdeel van de filosofische stroming Effectief Altruïsme. Effectieve altruïsten zoals De Wildt, streven er naar om het goede (geld geven aan filantropische instellingen) beter te doen (doing good better).

Niet elk mooi project is even effectief

Water oppompen met een draaimolen Illustratief voor hoe ‘het goede’ beter kan, is de zogenaamde ‘playpump’. Een soort draaimolen die in delen van Afrika werd geïnstalleerd om water uit de grond te halen. Het idee was dat kinderen, spelend met de molen, ongemerkt het werk zouden kunnen doen dat zo nodig was voor de gemeenschap. Het aansprekende project werd door beroemdheden en politici met hart en ziel gepromoot en miljoenen euro’s stroomden binnen. En toen bleek het project in de praktijk opeens bijzonder slecht uit te pakken. Kinderen speelden amper met de pomp omdat het veel te zwaar was om het aan te duwen. Met als gevolg dat (oudere) vrouwen van het dorp als een stel trek- paarden aan de slag moesten om het water op te pompen (terwijl het zo veel efficiënter zou kunnen met een ander soort pomp). Dat er bij een filantropisch project zoals de playpump veel geld op een bijzonder ondoelmatige manier wordt uitgegeven, lijkt helaas eerder regel dan uitzondering, vertelt De Wildt. ‘Volgens Paul Smeets, UM hoogleraar ‘Filantropie en Sustainable Finance’ blijkt 75 procent van de goede doelen- projecten niet effectief.’

Zo zorg je dat je wel effectief doneert

De Wildt deelt graag haar inzichten met Soroptimisten die graag willen doneren. ‘Bedenk eerst goed wat je wilt bereiken’, zegt ze. ‘In de praktijk wordt dat nog weleens omgedraaid. Dan zegt het bestuur bijvoorbeeld: ‘Wie weet er nog een goed doel?’ Realiseer je ook dat een euro in veel ontwikkelingslanden veel meer waard is dan in Nederland. Laat je niet leiden door feelgood-filmpjes maar baseer je op wetenschap. Geld geven voor muggennetten in malariagebieden is misschien een stuk minder sexy dan de sponsoring van een ‘oceanrace’ tegen een of andere welvaartsziekte, maar levert oneindig veel meer op. Zet ook liever in op preventie – vitamine a, jodium of ijzer toevoegen aan dagelijkse voeding bijvoorbeeld – dan op curatie. Voorkomen is véél goedkoper dan genezen en je helpt uit- eindelijk véél meer mensen. En tot slot: bundel je krachten. Je kan beter met alle Soroptimisten geld geven aan één goed doel – family planning bij- voorbeeld – dan dat je los van elkaar geld geeft aan kleine organisaties.’

Uit De Soroptimist 88-3